Kültürel Bir Yanlış: Düğünlerde Silah Sıkmanın Yarattığı Sessiz Tehlike

Mert ONBAŞI

onbasimert@gmail.com

Düğünlerde Silah Sıkmanın Tehlikeleri: Bu Eğlence Ölümcül Sonuçlara Sebep Oluyor

Türkiye’nin farklı bölgelerinde özellikle düğün, nişan, sünnet gibi toplu kutlamalarda eğlencenin bir parçası haline gelen silah sıkma geleneği, her yıl birçok insanın yaşamını tehdit eden ölümcül sonuçlara yol açıyor. Bu eğilim, kültürel bir unsur olarak görülebilir, ancak bu tür davranışların yarattığı tehlikeler bilimsel verilerle açıkça ortadadır.

Düğünlerde sıkılan silahların en büyük tehlikelerinden biri, kontrolsüz bir şekilde ateşlenen mermilerin düştüğü yerde büyük bir hızla yere çarpmasıdır. Fizyolojik olarak, yer çekimi kuvvetiyle birlikte hızlanan bir merminin ölümcül sonuçlar doğurması kaçınılmazdır. Amerikan Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi’nin (CDC) verilerine göre, bir merminin havaya atıldıktan sonra yere dönerken ulaşabileceği hız 300-400 km/s’yi bulmaktadır. Bu hızdaki bir cisim, insan vücuduna temas ettiğinde ciddi yaralanmalara ve hatta ölümlere yol açabilmektedir. Türkiye’de her yıl yaklaşık 700 kişi düğünlerde veya toplu kutlamalarda ateşlenen silahlar nedeniyle yaralanmakta, bunlardan ortalama 40’ı ne yazık ki hayatını kaybetmektedir.

İşitme Kaybı ve Fiziksel Zararlar

Düğünlerde silah sıkmanın yol açtığı en belirgin zarar, çevredeki kişilerin işitme kaybı yaşamasıdır. Bir silah ateşlendiğinde çıkan ses şiddeti, ortalama 140-160 desibel arasında değişmektedir. Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) verilerine göre, 85 desibelin üzerindeki sesler kalıcı işitme kaybına neden olabilmektedir. Bir silahın patlama sesi bu eşiğin iki katı fazlasını aşmakta ve çevrede bulunan herkes için işitme hasarına yol açabilecek potansiyele sahiptir. Kulakta çınlama (tinnitus), anlık işitme kaybı ve hatta kalıcı işitme engeli düğünlerde kontrolsüzce ateşlenen silahlar sonucunda gelişen yaygın durumlardandır.

Toplu kutlamalarda işitme kaybı yaşayan birçok kişi bu durumu başlangıçta fark etmeyebilir; zira bu tür yaralanmalar genellikle anlık bir acı ya da rahatsızlıkla sınırlı kalmaktadır. Ancak uzun vadede, özellikle çocuklar ve yaşlılar gibi hassas gruplarda, bu tür yüksek desibelli sesler kalıcı zararlar bırakabilmektedir. Yetişkinlerde bile tek bir ateşleme, kulakta onarılamaz hasarlara neden olabilir.

Mermiler Havada Kalmaz

Toplum arasında mermilerin havaya sıkıldığında “havada kalacağı” veya tehlike yaratmayacağına dair yaygın bir yanlış inanış vardır. Bu inanış, bilimin temel yasalarına ters düşmektedir. Newton’un yer çekimi kanunu gereği, yukarı doğru fırlatılan her cisim tekrar yere düşer. Havaya sıkılan bir merminin, geri döndüğünde ne kadar ölümcül olabileceği defalarca kez bilimsel çalışmalarla ispatlanmıştır. Adli tıp raporları, havaya sıkılan mermilerin yer çekimi etkisiyle yere düştüğünde ölümcül hızlara ulaşabildiğini ve isabet ettiği kişiye ciddi yaralanmalar hatta ölüm getirdiğini defalarca kanıtlamıştır.

Özellikle büyük kalibreli silahlar söz konusu olduğunda, bu tehlike daha da büyümektedir. Kalın namlulu silahlardan çıkan mermiler, havada yaklaşık 2 km kadar yol alabilmekte ve hız kazandıkça ölümcül bir güçle yere inmektedir. Mermilerin nerede düşeceği ise tamamen rastlantısaldır; bu da olası zararları tahmin edilemez kılmaktadır. 2022 yılında Türkiye’de düğünlerde sıkılan silahlardan kaynaklanan mermi yaralanmalarının %15’i doğrudan hayati organlara isabet etmiş ve bu olaylar çoğunlukla ölümle sonuçlanmıştır.

Yasal ve Toplumsal Sorumluluk

Türkiye’de bireysel silahlanma oranlarının yüksek olduğu bir gerçektir; yapılan araştırmalara göre, ülkemizde 2023 itibarıyla yaklaşık 25 milyon ruhsatsız silah bulunuyor. Bu, her 3 yetişkinden birinin ateşli silaha erişim imkanına sahip olduğunu gösteriyor. Ancak bu silahların kullanımı yalnızca sahip olma hakkı ile sınırlı kalmamalı, bilinçli ve sorumlu bir şekilde kullanılmalıdır. Düğünlerde silah sıkma adeti, hem bireylerin kendi hayatlarını hem de çevrelerindekilerin yaşamlarını riske atmaktadır. Bir eğlence anı, geri dönülemez sonuçlar doğurabilir.

Alternatifler ve Önlemler

Her ne kadar bu tür tehlikeler düğünlerde “eğlence” adı altında yapılmaya devam etse de, çözüm yolları aslında mevcuttur. Öncelikle, düğün sahipleri ve organizatörlerin bu tür riskli davranışlara karşı bilinçlendirilmesi gerekmektedir. Yerel yetkililer ve güvenlik güçleri bu konuda daha sıkı denetimler yapmalı, silah sıkmanın sonuçları hakkında toplum bilinci oluşturulmalıdır. Alternatif olarak, havai fişek gösterileri veya güvenli ses sistemleri gibi daha modern eğlence araçları teşvik edilmelidir. Ayrıca, düğün gibi organizasyonlarda güvenlik görevlilerinin varlığı, silah kullanılmasını önleyici önemli bir adım olabilir.

Sonuç olarak, düğünlerde silah sıkmanın bir “eğlence” şekli olarak kabul edilmesi, ciddi sonuçları olan bir sorumsuzluktur. Bir anlık keyif, yıllarca sürebilecek acılara ve travmalara yol açabilir. Toplum olarak bu tür davranışları yeniden gözden geçirmeli, bilinçli bireyler olma yolunda ilerlemeliyiz. Silahların eğlence amaçlı değil, yalnızca yetkili kişilerin elinde ve sorumluluk çerçevesinde kullanılması gerektiği unutulmamalıdır. Çünkü düğünlerin amacı mutluluktur, ölümcül tehlike değil.

Yazar: Mert ONBAŞI